OSMANLI SULTAN II.ABDÜLHAMİD HAN HÜLASA-I MARUZAT DEFTERİ
19.Yüzyıl. Osmanlı. Sultan II.Abdülhamid Han inisiyalli, saray cildi Sultan Arz Defteri.
Eserin diğer örnekleri Dolmabahçe Sarayı Halife Abdülmecid Efendi Kütüphanesi’nden intikal etmiş TBMM Genel Sekreterliği Milli Saraylar Daire Başkanlığı bünyesinde, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde ve TBMM Genel Sekreterliği Milli Saraylar Daire Başkanlığı bünyesinde araştırmaya açık bulunan Hazine-i Hassa Arşivi’nde bulunmaktadır. İçerisinde beyit ve şiirler yazılı, haliyle. Ele geçmesi zor koleksiyonluk eserdir.
Hülasa-i Maruzat Defterleri, Padişaha sunulan mâruzatların hülasalarının kaydedildiği mühim bir defter serisidir. Öteden beri Padişaha devlet ricali tarafından mâruzatta bulunulduğu gibi sıradan
insanlar tarafından da maruzatta bulunulabilmekteydi. 19.Yüzyılda nezaretlerin teşekkülü ve bürokrasinin gelişimi ile birlikte maruzat kavramı daha da yerleşti. Fakat maruzatın önemi Sultan II.Abdülhamid devrinde zirveye ulaştı. Padişahın selefleri olan babası ve amcasının aksine devlet işleriyle bizzat ve yoğun bir şekilde ilgilenmesi saraya sunulan mâruzatın büyük miktara erişmesi
neticesini doğurdu. Bu devirde Mabeyn’in artan önemi ve Padişahın Mabeyn’de kurduğu komisyonlarla Yıldız Sarayı’nı bütün devlet işlerinin merkezi haline getirmesi, Mabeyn’e sunulan
mâruzata daha çok önem kazandırdı. Sultan II.Abdülhamid devrinde mâruzatlara ve bu mâruzatların deftere kaydına dair devrin Mabeyn
katiplerinden Mehmed Tevfik Bey şu bilgileri vermektedir; Akşam yemeğinden sonra mâruzat birer birer deftere kaydolunmakla beraber hülasaları dosyalarında saklanmak üzere evvela müsvedde halinde yazılarak kırmızı bir hülasa defterinde temize çekilir ve kâğıtların üzerine konan numaralar hülasalarda da gösterilirdi. Bu suretle doldurulan yaldızlı ve kırmızı renkli hülasa defteri ve arkalarının
bir köşesinde numaraları yazılmış olan asıl mâruzat kağıtları takımıyla bir torbaya konarak ve torbanın ağzı başkatib tarafından balmumuyle mühürlenerek Hünkar’ın hususi dairesine gönderilirdi.
Ölçüler: 30 x 17 cm.
