MÜZELİK ESERLER MÜZAYEDESİ | 36

Felix Wygrzywalski, 1875 yılında Polonya’da doğdu. 1893-1898 yılları arasında Münih Güzel Sanatlar Akademisi’nde, ardından Paris’teki Académie Julian'da okudu. 1906 yılında Mısır’a yapmış olduğu seyahatte Oryantal Resim Sanatı’ndan etkilenip bu akıma yöneldi. Eserleri Krakow Ulusal Müzesi, Wrocław Ulusal Müzesi, Gdańsk Ulusal Denizcilik Müzesi, Szczecin Ulusal Müzesi gibi önemli koleksiyonlara girmiştir.

1831 yılında Venedik’te doğan Bello, mimarlık ve resim alanında kendi kendini yetiştirmiş, bu iki sanatın çeşitli dallarında tiyatro dekorlarından pastel çalışmalara kadar ürün vermiştir. Çok küçük yaşta seyahat etmeye başlayan sanatçı İtalya ve İsviçre’ye gitmiş, yedi yıl Rusya’da, dört yıl Mısır’da yaşamış, Fransa, Almanya ve Avusturya’dan geçerek Kırım savaşı sırasında Türkiye’ye gelmiştir. 1886 yılında Venedik’e giden Bellò, daha sonra 1893’te İstanbul’a dönerek Yeşilköy’e yerleşmiş ve 1909 yılına kadar Sanayi-i Nefise Mekteb-i Ali’sinde Alexandre Vallauri’nin yanında mimarlık eğitimine katkıda bulunmuştur. 1883 yılında kurulan Sanayi-i Nefise Mektebi’nin ilk suluboya hocası olup daha sonra Suluboya Bölümü Başkanlığı yapmıştır. Osman Hamdi’nin müdürlük yaptığı dönemde, Osman Hamdi’ye yakınlığı ile tanınan Bello, aynı dönemde De Mango, Adolphe Thalasso ve Salvatore Valeri ile birlikte hocalık yapmıştır. Bello, uzun yıllar sahne dekoru ressamlığı eğitimi görmüş ve fırsat buldukça bunu resimlerinde uygulamıştır. İstanbul ve yöresini konu alan, çoğunlukla suluboya çalışan Bello, döneminde İstanbul’da yabancı topluluklarca eserleri aranan popüler bir sanatçı idi.

1823 yılında Marsilya’da doğdu. Marsilya Güzel Sanatlar Okulu’nda Charles Joseph Loubon’un öğrencisi olarak eğitim görmüş, Paris’te Constant Troyon’un atölyesinde çalışmıştır. Loubon’un Paris’teki eğitimi sırasında Barbizon Okulu sanatçılarıyla kurduğu ilişkiler onun manzara anlayışını etkilemiş, dış mekanlarda yaptığı doğa gözlemlerine dayalı çalışmalar, atölyede kurgulanmış yapay doğa tasvirlerinin yerini almıştır. 1845 yılında Marsilya’ya dönen sanatçı Güzel Sanatlar Okulu’ndaki eğitiminde bu anlayışı temel almış, Marsilya Manzara Okulu’nun oluşmasına katkıda bulunmuştur. Brest, hocasının desteği ile 1847 Marsilya Salonu’na katılmış, 1855 yılında İstanbul’a gelene kadar geçen sürede Provence manzaraları yapmıştır. Aslında bir manzara ressamı olan Brest doğa sevgisini oryantalist beğeni ile birleştirmiştir. Sanatçı Türkiye’de geçirdiği dört yılın görsel anılarını, yaklaşık kırk yıl boyunca resimlerinde anlatmıştır. Romantizmin sınırları içinde yapıt veren sanatçı Abdülmecid dönemi İstanbul yaşantısını, Boğaziçi sahillerini, Haliç’i, Üsküdar’ı insanlarla dolu sokakları, camileri ve çeşmeleri betimlemiş, doğayı ve mimariyi birlikte ele almıştır. İstanbul’un dar ve düzensiz sokaklarını, ahşap evlerini, eski mahallelerini konu olarak seçen Brest, tablolarının ön planına yerleştirdiği günlük yaşantıyı oryantalist manzara dekoru içinde sunar. Eserlerinde çoğu kez gerçekle hayal edileni birlikte ele alan sanatçı, genellikle açık renk tonları kullanmış, ışığa önem vermiştir. Daha çok yağlıboya eserler üreten sanatçının ahşap üzerine yağlıboya ve suluboya çalışmaları da bulunmaktadır. Özellikle küçük boyutlu resimleri bir “poşad” tazeliği taşımakla beraber resmin içinde kullandığı ayrıntıların titizliği sanatçının gözlem ve desen gücünü ortaya koyar. 1900 yılında vefat etmiştir.

1848’de İstanbul Beşiktaş’ta doğdu. Sultan Abdülmecit Han’n saray kemancısı Ohannes Givan’ın oğlu, tanınmış ressam ve resim hocası Harutyun Givanian’ın da ağabeyidir. 1860’larda, Beşiktaş’taki Ermeni Mektebi’nde ressam Apraham Sakayan’ın talebesi oldu. 1874’te Fransız ressam Pierre Désiré Guillémet’nin Beyoğlu’nda açtığı Desen ve Resim Akademisi’nde, 1876-79 yılları arasında da İtalya’da resim eğitimine devam etti. Elifba Kulübü tarafından açılan sergiye dört natürmort çalışmasıyla katıldı. Beyoğlu’nda yer alan Rus Sefarethanesi’nde 1894’te bir resim sergisi açtı. Beylerbeyi, Çırağan ve Yıldız Sarayı’nın duvar süslemelerini yapan Givanian, İstanbul tiyatroları için de dekorlar hazırladı. İtalyanca operalarda da rol alan çok yönlü bir sanatçıydı. Pek çok özel koleksiyonun yanı sıra, İstanbul Belediye Müzesi ile Viyana ve Venedik St. Lazzaro Adası’ndaki “Congregazione Armena Mechitarista Manastırları”nda tabloları bulunmaktadır. 1894-1905 yılları arasında Odessa ve St. Petersburg’da yaşamını sürdürdü. 1906’da İstanbul’da yaşama veda etmiştir.

Sanayi-i Nefise Mektebini 1906 yılında birincilikle bitirerek öğrenim için Fransa'ya gönderilen, kurallara ve klasik disipline bağlı bir sanatçı olarak görünmesine rağmen, sanatı serbest tuşların özgür akışı içinde biçimlendiren Türk Resim Sanatı’nın en önemli sanatçılarından biri olan ustanın erken dönem eserlerinden.

1878’de Trablusgarp’ta doğdu. Kuleli Askerî Lisesi’nden mezun olduktan sonra Harbiye’ye giren Mehmet Ali Laga, burada Hoca Ali Rıza’nın öğrencisi oldu. 1898’de Harbiye’den mezun oldu ve Trablusgarp’a atandı. 1907 yılında İstanbul’a geri dönerek 1908’de Meşrutiyet’in ilanından sonra Kuleli Askerî Lisesi’nde resim öğretmeni oldu. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer alan sanatçı Sanayi-i Nefise Mektebi’nde idare müdürlüğü de yapmış, 1924 yılında emekli olmuş, 1947 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Yağlıboya çalışmalarının yanında suluboya türünde de çalışmalar yapmış olan sanatçının konu olarak daha çok peyzaj türünde yoğunlaştığı görülmektedir.

1878’de Trablusgarp’ta doğdu. Kuleli Askerî Lisesi’nden mezun olduktan sonra Harbiye’ye giren Mehmet Ali Laga, burada Hoca Ali Rıza’nın öğrencisi oldu. 1898’de Harbiye’den mezun oldu ve Trablusgarp’a atandı. 1907 yılında İstanbul’a geri dönerek 1908’de Meşrutiyet’in ilanından sonra Kuleli Askerî Lisesi’nde resim öğretmeni oldu. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer alan sanatçı Sanayi-i Nefise Mektebi’nde idare müdürlüğü de yapmış, 1924 yılında emekli olmuş, 1947 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Yağlıboya çalışmalarının yanında suluboya türünde de çalışmalar yapmış olan sanatçının konu olarak daha çok peyzaj türünde yoğunlaştığı görülmektedir.

Resim sanatına ilgisi küçük yaşlarda başlayan Tollu, ortaokulu bitirince Sanayi-i Nefise’ye girdi. Ancak İstanbul’un işgal yıllarında okul kapanınca öğrenimine ara vermek zorunda kaldı. Ankara’ya giderek talimgaha katıldı. Süvari zabiti oldu. Vatani görevini Konya’da yaptı. İstanbul’a dönünce öğrenimini kaldığı yerden sürdürdü. Elazığ Öğretmen Okulu’na ve Erzincan Askeri Lisesi’ne resim öğretmeni olarak atandı. Almanya’ya giderek Münih’te Hoffman’ın atölyesinde çalıştı. Fransa’da Andre Lhote, F. Leger ve M. Grommaire’in yanında sanat öğrenimini pekiştirdi. Bir süre de heykeltraş Despiau’nun yanında çalıştı.  Elazığ’da ilk sergisini açtı. İstanbul’da Galatasaray sergilerine katıldı. Ankara’da Hitit Müzesi’nde görev yaptı. Akademi’deki reform hareketleri sırasında, Leopold Levy tarafından Akademi kadrosuna alındı. Daha sonra da Resim Bölümü şefliğine getirildi. Resim çalışmalarının yanında, sanat yazarı olarak da etkin bir işlev taşıdı. Yeni Sabah gazetesinde sanat yazıları yazdı. Akademi’de okuttuğu mitoloji derslerini, sonradan kitap halinde yayımladı. 1933’te D Grubu’nun kurucu üyeleri arasında yer aldı. Yurt gezileri kapsamında Antalya’ya gönderildi. 1946’da Paris ve Londra’da düzenlenen “Çağdaş Türk Sanatı” sergilerine katıldı. 1947’de İstanbul’da ilk önemli sergisini yaptı. Yurt dışında Türk sanatını tanıtan sergilerde yer aldı. Tollu, Akademi’de Çallı’nın yanında çalışmış olmakla beraber, sonradan yanlarında öğrenim gördüğü Lhote ve Leger gibi kübist ressamların etkisinde kalarak geliştirdiği kompozisyonlarında, hacimsel ve arkitektonik biçimlere ağırlık verdi. Anadolu Hitit sanatındaki kunt formlarından büyük ölçüde esinlendi. 1930 kuşağı ressamları arasında, yabancı etkileri, yerel kültür değerleriyle kaynaştırıcı etkinliği yönünden önemli bir yeri vardır.

Rusya Harkov doğumlu sanatçı Kalmuk Türkleri’ndendir. Harkov Güzel Sanatlar Akademisi’nde başladığı resim öğrenimi 5 yıl sürmüştür. Rusya’da aldığı doğa gerçekliğine dayalı klasik-akademik sanat eğitimi ona yaşamı boyunca silinmeyecek bir gözlem gücü ve icra yeteneği kazandırmıştır. 1971 Rus İhtilali’nden sonra Kırım üzerinden İstanbul’a gelerek Türk vatandaşlığına geçti. Güzel Sanatlar Birliği sergilerine katıldı. Peyzaj, portre ve çıplak temalarında verdiği eserlerinde akademik-izlenimci bir tarzı benimsedi. Figür ve portrelerinde bu disiplinin etkileri belirgindir. Ancak bu akademik çizgisi peyzajlarında izlenimci bir üslup doğrultusunda yumuşamıştır.

1898’de Kafkasya Nahcivan’da doğdu. Eğitimini Moskova Güzel Sanatlar Akademisi’nde tamamladı. Rahman Safief, Türkiye’ye geldikten sonra aldığı adıyla İbrahim Safi, Erivan Lisesi'nde öğrenimini sürdürürken resim öğretmeni Kolzska ve resim eğitimi görmüş akrabalarıyla çalışmıştır. Sanatçının ilk çalışmaları Rus ressam Repin'nin etkilerini taşır. I.Dünya Savaşı'nın başlamasıyla öğrenimi yarıda kalmış ve 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Kafkasya'da savaşan orduyla birlikte Türkiye'ye gelmiştir. 1918'de ailesiyle birlikte İstanbul'a yerleşen sanatçı sanat öğrenimini İstanbul’da Sanayi-i Nefise’de 1923’de tamamladı ancak atölyesinde çalıştığı Namık İsmail’in yanında 1930’a kadar etütlerini sürdürdü. 1924-1925 yıllarında Atatürk portreleri çizen sanatçı, ilk sergisini 1946’da İstanbul’da açtı. Güzel Sanatlar Birliği Sergilerine, çeşitli karma sergilere katıldı. 1955’ten sonra İsviçre, Münih, Köln, Frankfurt, Bonn, Viyana, Roma, Paris, Marsilya, Atina olmak üzere yurtdışında 10 yıl süreyle araştırmalar yaptı, sergiler düzenledi. Çok üreten bir sanatçı olarak tanındı. 1983'de İstanbul Odakule'de düzenlenen 100. sergisinin açılışından bir gün sonra öldü. Ölümünden kısa bir süre sonra aynı yerde adına bir retrospektif sergi düzenlendi. Hükümet tarafından Viyana ve Roma’ya gönderildi. Akademik kökenli Rus resminin bir ölçüde izlenimci paletle yumuşatılmış etkilerini yansıtan sanatı, peyzaj geleneği üzerine kurulur. İstanbul’un doğa ve tarih zenginliği, resimlerinde canlı ve ışıltılı renklerle yer alır. Resimlerinde renkçi bir anlayışla, işlek fırça vuruşları kullandı. Çallı kuşağının portre ölüdoğa/natürmort ve manzara geleneğine bağlı kaldı. Konuları arasında kırsal kesim ve kent görünümleri, günlük yaşam sahneleri, halktan özgün kişilerin tiplemeleri, folklorik düzenlemeler, belgesel, tarihsel nitelikli yapıların yanı sıra, değişik Avrupa kentleri İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir, Antalya, Kilyos gibi yörelerden sokak, cami, Kaleiçi evleri, çiçekli ve meyveli natürmortlar gibi zengin bir izlenim birikimi yer aldı.