ABDULLAH ZÜHDÎ EFENDİ (1835-1878)
“Zerendud İstifli Hat Levha”
Ketebeli. Ketebesi “Harretehû Abdullah Zühdî” şeklinde atılmış. Sultan Abdülmecid Han’ın emri ile “Mescid-i Nebevî”nin yazılarını yazan meşhur hattatın istifli levhası. Çivit mavi zemin üzerine zerendud tekniğiyle (altın) tatbik edilmiş, istifli sülüs hat ile yazılmış. Altın cetvelli. Altın ile “Osmanlı Rokokosu” üslubunda “Rumî” ve düğüm motiflerinin oluşturduğu bezemeler ile tezhipli. Mealen “Öyleyse, Sizler yeryüzündekilere karşı merhametli olun ki semâda bulunanlar da size rahmet etsinler.” anlamındaki Hadis-i Şerif yazılı. Türk Hat Sanatı’ın yüksek kıymette ele geçmez koleksiyonluk şaheseridir.
Ölçüler: 51 x 49 cm.
Şam’da doğan Abdullah Zühdî Efendi, ailesiyle birlikte Kütahya’dan İstanbul’a geldi. Eyyubi Raşid Efendi’den ve Kazasker Mustafa İzzet Efendi'den hat sanatını öğrendi. Mühendishane-i Berri-i Hümayun ve Nuruosmaniye Camii’nde hat ve resim hocalığı yaptı. Sultan Abdülmecid Han, Abdullah Zühdî Efendiyi Mescid-i Nebevi'nin yazılarını yazmakla görevlendirdi. Abdullah Zühdî Efendi, üç yıl içinde “Hücre-i Saadet”i, “Mescid-i Nebevi”nin kubbe kasnaklarını, duvarlarını, kapılarını, mihrap ve sütunlarını kuşak halinde celi-sülus tarzında ayetler, hadisler, Hz.Peygamber'in ve mescidinin adları ve sıfatlarıyla tezyin etti. Kubbe kasnakları ve duvarlarda kuşak halindeki dört satır üzerinde üç satırı ayetlere, son satırı ise hadisler ile Hz. Peygamber'in sıfatlarına ayrıldı. Günümüzde de yerinde duran bu yazıların uzunluk ölçüsüne bakıldığında, Abdullah Zühdî Efendi kadar fazla celi sülüs yazmış olan bir başka hattatın bulunmadığı bilinmektedir. Daha sonraları Mısır’a yerleşen Abdullah Zühdî Efendi cami levhaları ve resmi daireler için değişik yazılar yazdı. Hat sanatının Mısırda da yayılıp sevilmesi için gayret gösteren ve mekteplerde yazı derslerine katılan Abdullah Zühdî Efendi Kahire’de vefat etti.
