OSMANLI 18.YÜZYIL İSLAM HALİFESİ SULTAN III.SELİM HAN TARAFINDAN “MESCİD-İ NEBEVİ” İÇİN YAPTIRILMIŞ MÜZELİK PUŞİDE-İ ŞERİFE
18.Yüzyıl. Osmanlı. 28.Osmanlı padişahı ve 107.İslam halifesi Sultan III.Selim Han (1789–1807) tuğralı. Hicri 1203 tarihli. Eser, Sultan III.Selim Han’ın tahta çıktığı ilk sene Mescid-i Nebevi (Peygamber Mescidi/Harem-i Şerif) için yaptırmış olduğu “ilk” puşide olması sebebi ile büyük önem arz etmektedir.
Eserin, İslam Halifesi Sultan III.Selim Han’ın emriyle “Mescid-i Nebevi” için yapıldığını gösteren merkezdeki kitabede “Ya Resûlullâh Mevlânâ es-Sultan Selim yetlubu'ş şefaate Hazâ li'l Mihrâbün Nebevi-i Şerif, Sene 1203” yazmaktadır.
Kaynaklarda şu şekilde bahsedilmektedir; “Mescid-i Nebevi’deki perde yeni bir Osmanlı padişahının tahta çıkmasıyla (veya mevcut kumaş çürümüşse) saraydan gönderilirdi”
Eser, devasa boyutlarda kırmızı renk “Kisve-i Şerife” üzerine gümüş, gümüş sim, altın ve altın suyuna batırılmış tel ile işlenmiş Sultan tuğrası, kitabe, yazı kuşakları ve istiflerden oluşmaktadır. Eserin, kırmızı renk Kisve-i Şerife üzerine tatbik edilmiş olması ayrıca önem ve kıymet sebebidir. Hicret'ten sonra Medine'de İslam peygamberi Hz.Muhammed ve sahabeler tarafından inşa edilen ve Mescid-i Haram ile birlikte yeryüzünün en mukaddes mekânı sayılan, Hz.Muhammed'in kabrinin de içerisinde bulunduğu mescit için Sultan’ın yaptırmış olduğu, eşi emsali olmayan, manevi ve kutsal kıymeti tarifsiz paha biçilmez gerçek müzelik eserdir.
Provenans: Özel Koleksiyon’a aittir. Provenans bilgileri alıcı ile paylaşılacaktır.
Referans: Mirat al-Haramayn / İbrahim Rıfat Paşa, Kahire 1925.
The Nasser D. Khalili Collection of Islamic Art / Stephen Venoit, Londra 1997
Encyclopaedia of Islam / Leiden 1990
Al-Astaar al-Haramayn / Hülya Tezcan 1996
Ölçüler: 377 x 253 cm.
→ YAZININ DEVAMI İÇİN TIKLAYINIZ
-Zemin; Kisve-i Şerife / Allah, Muhammed, Ahzab Suresi 57.Ayet, Kelime-i Tevhid, Ebubekir, Ömer, Osman, Ali
-Ana kitabe; Ya Resûlullâh Mevlânâ es-Sultan Selim yetlubu'ş şefaate Hazâ li'l Mihrâbün Nebevi-i Şerif, Sene 1203 (Ey Allah'ın Resulu, Mevlana Sultan Selim şefaat talep eder, Nebevi-i Şerif (Peygamber) mihrabına aittir, Sene 1203)
-Üst kitabe; Kelime-i Tevhid / Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah (Allah’tan başka ilah yoktur, Muhammed Allah’ın elçisidir.)
-Üst bordür; Allah, Muhammed (Stilize şekilde)
-Yan bordürler; Besmele-i Şerif / Bismillahirrahmanirrahîm, Kul hüvellâhü ehad, Allâhüssamed, Lem yelid ve lem yûled, Ve lem yekün lehû küfüven ehad (Rahman ve Rahim Olan Allah'ın Adı ile, De ki; O Allah bir tektir, Allah sameddir, Doğurmadı ve doğurulmadı, Hiçbir şey O'na denk ve benzer değildir.) Kuran-Kerim’in 112 suresi olan İhlas suresi, 4 ayetten oluşmaktadır ve tevhid inancının en kısa ve öz ifadesi olarak kabul edilir.
-Dairesel kartuşlar; Subhanallahi’l Azim / Subhanallahi ve bihamdihi (Azîm olan Allâh’ı her türlü eksikliklerden tenzih ederek tesbih ederim.) Bu zikir, Allah'ta herhangi bir eksiklik, noksanlık bulunmadığını, aksine onun her türlü övgüyü hak ettiğini ifade eden zikirdir.
-Alt kartuş; Vav (Müsenna hat ile çalışılmış laleler ile neticelendirilmiş.)
İslam Halifesi de olan Osmanlı Sultanları, Hazret-i Peygamber’e muhabbetleri dolayısıyla Mescid-i Nebevî’nin imar ve tezyini işine büyük önem vermişler, içerisindeki kullanım eşyalarını da hediye veya vakıf yoluyla tedarik etmeye çalışmışlardır. Osmanlılar, bu mukaddes mekânda çok önemli inşâ, tâmir ve tezyin faaliyetleri gerçekleştirdikleri gibi içerisinde lüzumu bulunan eşyaların karşılanması hususunda herkesten ziyade çalışmışlar, bu maksatla çok sayıda vakıf kurmuşlardır. Sultan III. Selim Han’da kutsal mekanda tamirat ve yenilikler gerçekleştirmiş ve kıymetli birçok hediye göndermiş Osmanlı Sultanı ve İslam Halifesi idi. Sultan ayrıca Mescid-i Nebevi’de peygamber efendimizin kabri ile minber arasındaki 12 sütunu mermer ile kaplatmış ve özel olarak yazdırdığı bir Naat-ı Şerif’i de buraya nakşettirmiştir.
Dünya Müzayedelerinde satışa sunulan daha küçük ebatlı Sultan III.Selim puşideleri:
Bonham’s / Islamic & Indian Art 06.04.2006 Lot:184 Estimate: 340.000-410.000 USD (493x245 cm)
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 01.04.2009 Lot:20 Estimate: 58.000-86.000 USD (205x120 cm)
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 01.04.2009 Lot:22 Estimate: 58.000-86.000 USD (273x136 cm)
Dünya Müzayedelerinde satışa sunulan Mescid-i Nebevi için yapılmış puşideler:
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 05.04.2006 Lot:24 Estimate: 120.000-160.000 USD (Sultan II.Mahmud-185x192 cm) Satış Fiyatı: 190.000 USD
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 24.10.2007 Lot:38 Estimate: 120.000-160.000 USD (Sultan III.Ahmed-242x200 cm) Satış Fiyatı: 250.000 USD
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 24.10.2007 Lot:39 Estimate: 205.000-310.000 USD (Sultan II.Mahmud-266x136 cm)Satış Fiyatı: 730.000 USD
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 24.10.2007 Lot:40 Estimate: 170.000-250.000 USD (Sultan III.Ahmed-283x188 cm) Satış Fiyatı: 870.000 USD
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 09.04.2008 Lot:39 Estimate: 160.000-240.000 USD (Sultan II.Mahmud-266x136 cm) Satış Fiyatı: 190.000 USD
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 09.04.2008 Lot:40 Estimate: 160.000-240.000 USD (Sultan II.Mahmud-248x137 cm) Satış Fiyatı: 332.000 USD
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 09.04.2008 Lot:43 Estimate: 140.000-180.000 USD (Sultan II.Abdülhamid-272x152 cm) Satış Fiyatı: 310.000 USD
Sotheby’s / Arts of the Islamic World 09.04.2008 Lot:48 Estimate: 120.000-160.000 USD (Sultan II.Mahmud-260x130 cm) Satış Fiyatı: 180.000 USD
