MÜZELİK ve KOLEKSİYONLUK ESERLER MÜZAYEDESİ | 24

Bohemya Camcılığı, 17.Yüzyılda Avrupa’da gerçek bir sanat haline gelse de 18.Yüzyıl başlarında öylesine boyutlara ulaşmıştır ki çok sayıda sanatçı, ressam, gravür ve cam ustasının varlığı ile Hindistan’dan Güney Amerika’ya kadar hemen her yere ihraç edilmeye başlanmıştır. Belgelere göre o dönem İzmir ile Avrupa’nın 12 büyük şehriyle, limanında 38 adet “Bohemya Evi” açılmıştır. Kısacası, Bohemya’lı camcılar dünyayı değişik bir ürün kimliğiyle, “camla” fethetmişlerdir. Bohemya akımı 1820’lerden sonra hızla ilerleyerek Fransa, İngiltere ve Almanya’daki cam ustalarını da etkilemiştir. Bu sebeple Bohem cam eserlerin bazen Bohemya, Fransa veya Venedik kökenli mi olduğu tartışmalıdır. Bohemya camları, olağanüstü tekniği nedeniyle pazar olarak Osmanlı Sarayı gibi daima en üst düzeydeki kesime hitap etmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun üst düzey yaşamı içinde oldukça popüler olan ve Türk beğenisine uygun olarak yapılan üretimler ise “Türk Camı” diye adlandırılmıştır. 1850’li yıllarda inşaatı tamamlanmış olan Dolmabahçe Sarayı’nda, Topkapı Sarayı’nda ve diğer Osmanlı Saray Koleksiyonları’nda ciddi miktarda Bohem Camı bulunmaktadır.

Bohemya Camcılığı, 17.Yüzyılda Avrupa’da gerçek bir sanat haline gelse de 18.Yüzyıl başlarında öylesine boyutlara ulaşmıştır ki çok sayıda sanatçı, ressam, gravür ve cam ustasının varlığı ile Hindistan’dan Güney Amerika’ya kadar hemen her yere ihraç edilmeye başlanmıştır. Belgelere göre o dönem İzmir ile Avrupa’nın 12 büyük şehriyle, limanında 38 adet “Bohemya Evi” açılmıştır. Kısacası, Bohemya’lı camcılar dünyayı değişik bir ürün kimliğiyle, “camla” fethetmişlerdir. Bohemya akımı 1820’lerden sonra hızla ilerleyerek Fransa, İngiltere ve Almanya’daki cam ustalarını da etkilemiştir. Bu sebeple Bohem cam eserlerin bazen Bohemya, Fransa veya Venedik kökenli mi olduğu tartışmalıdır. Bohemya camları, olağanüstü tekniği nedeniyle pazar olarak Osmanlı Sarayı gibi daima en üst düzeydeki kesime hitap etmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun üst düzey yaşamı içinde oldukça popüler olan ve Türk beğenisine uygun olarak yapılan üretimler ise “Türk Camı” diye adlandırılmıştır. 1850’li yıllarda inşaatı tamamlanmış olan Dolmabahçe Sarayı’nda, Topkapı Sarayı’nda ve diğer Osmanlı Saray Koleksiyonları’nda ciddi miktarda Bohem Camı bulunmaktadır.

Bohemya Camcılığı, 17.Yüzyılda Avrupa’da gerçek bir sanat haline gelse de 18.Yüzyıl başlarında öylesine boyutlara ulaşmıştır ki çok sayıda sanatçı, ressam, gravür ve cam ustasının varlığı ile Hindistan’dan Güney Amerika’ya kadar hemen her yere ihraç edilmeye başlanmıştır. Belgelere göre o dönem İzmir ile Avrupa’nın 12 büyük şehriyle, limanında 38 adet “Bohemya Evi” açılmıştır. Kısacası, Bohemya’lı camcılar dünyayı değişik bir ürün kimliğiyle, “camla” fethetmişlerdir. Bohemya akımı 1820’lerden sonra hızla ilerleyerek Fransa, İngiltere ve Almanya’daki cam ustalarını da etkilemiştir. Bu sebeple Bohem cam eserlerin bazen Bohemya, Fransa veya Venedik kökenli mi olduğu tartışmalıdır. Bohemya camları, olağanüstü tekniği nedeniyle pazar olarak Osmanlı Sarayı gibi daima en üst düzeydeki kesime hitap etmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun üst düzey yaşamı içinde oldukça popüler olan ve Türk beğenisine uygun olarak yapılan üretimler ise “Türk Camı” diye adlandırılmıştır. 1850’li yıllarda inşaatı tamamlanmış olan Dolmabahçe Sarayı’nda, Topkapı Sarayı’nda ve diğer Osmanlı Saray Koleksiyonları’nda ciddi miktarda Bohem Camı bulunmaktadır.

Nargile, geleneksel bir tütün içme aracıdır. Kullanıcının bir hortum aracılığıyla sudan geçerek süzülen dumanı içine çekmesini sağlayan bir düzenek olan nargile, içim şekli ve adabı, yüzlerce yılda oluşmuş kullanım geleneği ile basit bir aletten fazlasını ifade etmekte olup, doğu kültürünün bir parçası haline gelmiştir. Osmanlı’da 16.Yüzyılda Amerika'dan gelen tütünün tanınması ile başlamıştır.

17. ve 18.Yüzyıl’ın sonuna kadar özellikle İstanbul’da camcı esnafınca birtakım loncaların kurulduğu cam imalathaneleri bulunmaktaydı. İlki Boğaziçi’nin Anadolu kıyısındaki Beykoz civarında, bir Mevlevi dervişi olan Mehmet Dede tarafından kurulmuştur. Bu imalathanede fincan, sürahi, vazo, reçellik, gülabdan ve üzeri yaldızlı nakışlarla süslenmiş beyaz süt rengi veya saydam olmayan mavi renkte bir cam hamurundan yapılmış eşyalar üretilmiştir. Adını ilk yapıldıkları yerden alan bu ürünler “Beykoz camları” ya da “İstanbul işi” olarak anılmaktadır. Beykoz işlerini Avrupa ürünlerinden ayıran özellikler vardır. Beykozların arkasından ışık tutulunca kırmızı renkte yansıma olmaktadır. Bunun Beykoz camları içerisinde bulunan kumun özelliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Diğer özellikler ise kesme öbeği veya çukuru denen izlerin olması, kulp ve ayakların yapıştırılma şekillerinin farklı olmasıdır. Beykoz’da kristal cam ve opal camdan çeşitli eşyalar yapılmıştır. Beykozların renksiz saydam camdan ve renksiz kristalden yapılmış olanlarının, renkli opal camlardan daha eski oldukları söylenir. Bezeme olarak hakim olan şekiller yaldızlarla yapılmış bitkisel motifler, gül ve özellikle maydanozdur. Bu sebepten Beykozların bir türüne “Maydanozlu / Maydanoz” denmektedir.

17. ve 18.Yüzyıl’ın sonuna kadar özellikle İstanbul’da camcı esnafınca birtakım loncaların kurulduğu cam imalathaneleri bulunmaktaydı. İlki Boğaziçi’nin Anadolu kıyısındaki Beykoz civarında, bir Mevlevi dervişi olan Mehmet Dede tarafından kurulmuştur. Bu imalathanede fincan, sürahi, vazo, reçellik, gülabdan ve üzeri yaldızlı nakışlarla süslenmiş beyaz süt rengi veya saydam olmayan mavi renkte bir cam hamurundan yapılmış eşyalar üretilmiştir. Adını ilk yapıldıkları yerden alan bu ürünler “Beykoz camları” ya da “İstanbul işi” olarak anılmaktadır. Beykoz işlerini Avrupa ürünlerinden ayıran özellikler vardır. Beykozların arkasından ışık tutulunca kırmızı renkte yansıma olmaktadır. Bunun Beykoz camları içerisinde bulunan kumun özelliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Diğer özellikler ise kesme öbeği veya çukuru denen izlerin olması, kulp ve ayakların yapıştırılma şekillerinin farklı olmasıdır. Beykoz’da kristal cam ve opal camdan çeşitli eşyalar yapılmıştır. Beykozların renksiz saydam camdan ve renksiz kristalden yapılmış olanlarının, renkli opal camlardan daha eski oldukları söylenir. Bezeme olarak hakim olan şekiller yaldızlarla yapılmış bitkisel motifler, gül ve özellikle maydanozdur. Bu sebepten Beykozların bir türüne “Maydanozlu / Maydanoz” denmektedir.

Bohemya Camcılığı, 17.Yüzyılda Avrupa’da gerçek bir sanat haline gelse de 18.Yüzyıl başlarında öylesine boyutlara ulaşmıştır ki çok sayıda sanatçı, ressam, gravür ve cam ustasının varlığı ile Hindistan’dan Güney Amerika’ya kadar hemen her yere ihraç edilmeye başlanmıştır. Belgelere göre o dönem İzmir ile Avrupa’nın 12 büyük şehriyle, limanında 38 adet “Bohemya Evi” açılmıştır. Kısacası, Bohemya’lı camcılar dünyayı değişik bir ürün kimliğiyle, “camla” fethetmişlerdir. Bohemya akımı 1820’lerden sonra hızla ilerleyerek Fransa, İngiltere ve Almanya’daki cam ustalarını da etkilemiştir. Bu sebeple Bohem cam eserlerin bazen Bohemya, Fransa veya Venedik kökenli mi olduğu tartışmalıdır. Bohemya camları, olağanüstü tekniği nedeniyle pazar olarak Osmanlı Sarayı gibi daima en üst düzeydeki kesime hitap etmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun üst düzey yaşamı içinde oldukça popüler olan ve Türk beğenisine uygun olarak yapılan üretimler ise “Türk Camı” diye adlandırılmıştır. 1850’li yıllarda inşaatı tamamlanmış olan Dolmabahçe Sarayı’nda, Topkapı Sarayı’nda ve diğer Osmanlı Saray Koleksiyonları’nda ciddi miktarda Bohem Camı bulunmaktadır.

Bohemya Camcılığı, 17.Yüzyılda Avrupa’da gerçek bir sanat haline gelse de 18.Yüzyıl başlarında öylesine boyutlara ulaşmıştır ki çok sayıda sanatçı, ressam, gravür ve cam ustasının varlığı ile Hindistan’dan Güney Amerika’ya kadar hemen her yere ihraç edilmeye başlanmıştır. Belgelere göre o dönem İzmir ile Avrupa’nın 12 büyük şehriyle, limanında 38 adet “Bohemya Evi” açılmıştır. Kısacası, Bohemya’lı camcılar dünyayı değişik bir ürün kimliğiyle, “camla” fethetmişlerdir. Bohemya akımı 1820’lerden sonra hızla ilerleyerek Fransa, İngiltere ve Almanya’daki cam ustalarını da etkilemiştir. Bu sebeple Bohem cam eserlerin bazen Bohemya, Fransa veya Venedik kökenli mi olduğu tartışmalıdır. Bohemya camları, olağanüstü tekniği nedeniyle pazar olarak Osmanlı Sarayı gibi daima en üst düzeydeki kesime hitap etmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun üst düzey yaşamı içinde oldukça popüler olan ve Türk beğenisine uygun olarak yapılan üretimler ise “Türk Camı” diye adlandırılmıştır. 1850’li yıllarda inşaatı tamamlanmış olan Dolmabahçe Sarayı’nda, Topkapı Sarayı’nda ve diğer Osmanlı Saray Koleksiyonları’nda ciddi miktarda Bohem Camı bulunmaktadır.

Bohemya Camcılığı, 17.Yüzyılda Avrupa’da gerçek bir sanat haline gelse de 18.Yüzyıl başlarında öylesine boyutlara ulaşmıştır ki çok sayıda sanatçı, ressam, gravür ve cam ustasının varlığı ile Hindistan’dan Güney Amerika’ya kadar hemen her yere ihraç edilmeye başlanmıştır. Belgelere göre o dönem İzmir ile Avrupa’nın 12 büyük şehriyle, limanında 38 adet “Bohemya Evi” açılmıştır. Kısacası, Bohemya’lı camcılar dünyayı değişik bir ürün kimliğiyle, “camla” fethetmişlerdir. Bohemya akımı 1820’lerden sonra hızla ilerleyerek Fransa, İngiltere ve Almanya’daki cam ustalarını da etkilemiştir. Bu sebeple Bohem cam eserlerin bazen Bohemya, Fransa veya Venedik kökenli mi olduğu tartışmalıdır. Bohemya camları, olağanüstü tekniği nedeniyle pazar olarak Osmanlı Sarayı gibi daima en üst düzeydeki kesime hitap etmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun üst düzey yaşamı içinde oldukça popüler olan ve Türk beğenisine uygun olarak yapılan üretimler ise “Türk Camı” diye adlandırılmıştır. 1850’li yıllarda inşaatı tamamlanmış olan Dolmabahçe Sarayı’nda, Topkapı Sarayı’nda ve diğer Osmanlı Saray Koleksiyonları’nda ciddi miktarda Bohem Camı bulunmaktadır.

Art-Nouveau, zarif dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı, kıvrımların ve bitkisel desenlerin sıklıkla kullanıldığı bir sanat akımıdır. Köklerinin Britanya merkezli Arts&Crafts hareketine dek gittiği söylenebilir. Avrupa ve Amerika’yı etkilemiştir. 19.Yüzyıl sonu ve 20. Yüzyıl başında etkili olmuş bu akım ülkemizde “1900 Sanatı” ya da “Yeni Sanat” adlarıyla anılmakla birlikte birçok Avrupa ülkesinde bölgesel olarak değişik adlarla anılmış, adlara uygun olarak ta uygulamaların niteliklerinde değişiklikler görülmüştür. Art-Nouveau ismi ise 1896 yılında Paris’te açılmış olan dekoratif mobilya ve aksesuar satan bir mağazadan gelmektedir. Devlet salonuna kabul edilmeyen sanatçıların da bu tür eşyaların alım satımıyla ilgilenmeye başlamasıyla akım güçlenmiş ve anti-akademik bir nitelik kazanmıştır. Art-Nouveau zamanla klasizmi reddetmiştir. Bu toplumsal değişimi de yansıtan bir durumdur.