OSMANLI 19.YÜZYIL VAN İŞİ “AMEL-İ OHANNES VANİ” USTA DAMGALI SAVATLI GÜMÜŞ ÇİFT KADEH
19.Yüzyıl. Osmanlı. Van işi. Eski Türkçe ve Ermenice “Amel-i Ohannes Vani” usta damgalı. Çift. Aykırı formda, kallavi ebatta. Osmanlının yüksek zevkini gözler önüne seren savat işçiliği ile oluşturulmuş “Van Kalesi” (Eski Türkçe ile “Van” ibareli) ile “Osmanlı Askeri Mimarisi” (Eski Türkçe ile “Bab-ı Seraskeri” ibareli) konulu kompozisyonlara sahip. Platform yüksek kaideli, boğumlu, dar hazneli, geniş yayvan ağızlı. Hazne yüzeyi kalemişi ve kazıma/grave tekniği ile oluşturulmuş “Osmanlı Rokokosu” stilize sularla çevrili. Kaide kısmı gövdedeki tezyinatın devamı niteliğinde stilize floral motiflerle bezeli. Fevkalade kondisyonda. Aykırı formu ve ölçüleri ile dikkat çeken Osmanlı savat işçiliğinin ele geçmez örnekleridir.
Referans: Eserin damgası "Osmanlı Gümüş Damgaları / Garo Kürkman" kitabının 90. ve 96. sayfasında yer almaktadır.
Çap: 8.5 cm.
Yükseklik: 14 cm.
Ağırlık: 315 gr.
Savat, “sevad” (kara, karanlık, karartmak) sözcüğünden gelir ve gümüş üzerine yapılan siyah desen ve nakışların adıdır. Yalnızca bitmiş formlar üzerine uygulanan bir tekniktir; bu nedenle daha çok “mine”ye benzetilebilir ve bir tür “siyah mine” olduğu söylenebilir. Osmanlı’da 150 yıl kadar altın devrini yaşamıştır, öyle ki savatlı Türk tabakaları tüm Avrupa’da özellikle de Paris kuyumcularında kendine yer edinmiştir. Savat işlemi iki aşamada yapılır; Önce kalemkarlık, sonra savat alaşımının hazırlanması ve uygulanması. Savat alaşımı, bir ölçü gümüş, dört ölçü bakır, dört ölçü kurşun ve yeteri kadar kükürtten hazırlanır. Eserde önceden açılmış olan kalem kanallarına ekilerek kullanılabildiği gibi (ekme savat), boraksla karıştırılarak çamur haline getirildikten sonra bu boşluklara doldurularak (sürme savat olarak)da kullanılabilir. Ekilen veya sürülen savat, ocak ateşine tutulup yeniden eritilerek, kalem boşluklarını tamamen doldurması sağlanır. Soğutulduktan sonra zeminle bütünleşen savat, su zımparasıyla tesviye edilir, keçeyle parlatılıp cilalanarak işlem tamamlanır.
