KOLEKSİYONLUK ESERLER MÜZAYEDESİ | 41

Halil Paşa 1857 yılında İstanbul’da doğdu. Mühendishane-i Berr-i Hümayun’u bitirdi. Sultan Abdülaziz’in yaverliğini yaptı. Padişah ona sarayda bir atölye hazırlatarak çalışmasını sağladı ve 1880 yılında Sanatını geliştirmesi için Paris’e gönderdi. Uzun bir süre Paris’te Jean Leon Gerome ve Gustave Claude Étienne Courtois atölyesinde çalıştı. 1888’de ülkeye dönünce sırasıyla binbaşı, kaymakam ve miralay rütbelerini aldı. 1905’te Umumi Müze müdür yardımcılığına, 1906’da paşa rütbesiyle Mekteb-i Harbiye’ye resim öğretmenliğine getirildi. 1914 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi müdürlüğüne yükselen sanatçı, Fransa’dan yeni dönen genç ressamları bu okula alarak, okulda yeni bir anlayışla resim yapılmasını sağladı.  Hayatının son yıllarını Mısır’da Abbas Hilmi Paşa’nın konuğu olarak resim yaparak geçirdi. 1900’de Paris’te düzenlenen Salon des Artistes Français’de bronz ve altın, 1906’da Viyana’da düzenlenen sergide altın madalya aldı.

Fausto Zonaro, İtalya Padova-Masi'de doğdu. 1891 yılında oryantalist bir tutkuyla merak ettiği İstanbul’a geldi. Zonaro, İstanbul’daki ilk günlerinde küçük boyutlu manzaralar, kent yaşamından sahneleri gösteren tablolar yaptı ve bunları Pera'lı bir tacire satarak geçimini sağladı. Teşrifat Nazırı Münir Paşa tarafından Yıldız Sarayı'na davet edildi ve burada Osman Hamdi Bey ile tanıştı. Münir Paşa'ya eserlerini II. Abdülhamit'e göstermek istediğini belirtti ve isteği yerine getirildi. Sultan II.Abdülhamid Han tarafından Mecidiye Nişanı'na layık görüldü ve "Ressam-ı Hazret-i Şehriyari", yani "Saray Ressamlığı" ünvanına sahip oldu.

Fausto Zonaro, İtalya Padova-Masi'de doğdu. 1891 yılında oryantalist bir tutkuyla merak ettiği İstanbul’a geldi. Zonaro, İstanbul’daki ilk günlerinde küçük boyutlu manzaralar, kent yaşamından sahneleri gösteren tablolar yaptı ve bunları Pera'lı bir tacire satarak geçimini sağladı. Teşrifat Nazırı Münir Paşa tarafından Yıldız Sarayı'na davet edildi ve burada Osman Hamdi Bey ile tanıştı. Münir Paşa'ya eserlerini II. Abdülhamit'e göstermek istediğini belirtti ve isteği yerine getirildi. Sultan II.Abdülhamid Han tarafından Mecidiye Nişanı'na layık görüldü ve "Ressam-ı Hazret-i Şehriyari", yani "Saray Ressamlığı" ünvanına sahip oldu.

1921 yılında İstanbul’da doğdu. Ortaöğretim yıllarında, hocası Eşref Üren’den ilk sanat bilgilerini aldı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde okudu. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nü Bedri Rahmi Eyüboğlu Atölyesi’nde öğrenim görerek bitirdi. Fransız Hükümeti’nden aldığı burs ile Paris’e gitti ve Andre Lhote Atölyesi’nde çalıştı. 1964-1967 yıllarında Akademi ödüllerini, 1987’de 11. Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü’nü kazandı. 1950 kuşağının önde gelen sanatçılarından olan Leyla Gamsız için konu ikincil derecede önemlidir. Resmi, temelde biçim ve renk düzeni içinde geliştirmiştir.

Asıl ismi Gürkan Coşkun olan Türk ressam ve şair Komet 1941’de Çorum’da dünyaya geldi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ndeki eğitimini 1960-1967 yılları arasında tamamladı, Halil Dikmen ve Zeki Faik İzer atölyelerinde çalıştı. Devlet bursuyla 1971 yılında Paris’e giderek Vincence Üniversitesi Plastik Sanatlar Bölümü'nde eğitim gördü. 1974’te ilk kişisel sergisini Fransa'nın Rouen şehrinde açtı. Sanatçı genelde hayal ve gerçeği harmanladığı dışavurumcu figüratif eserleriyle tanınır. 1960lı yıllardaki yeni figür hareketinin temsilcilerinden olarak resimleri özgönderimsel, hissi ve düşlemseldir. 70’li yıllarda sırasıyla Yeni-Romantik, Yeni-Dışavurumcu ve Post-Modernist anlayışları benimseyerek eser üretmiş 1981 yılından sonra ise kendine özgü bağımsız anlatımına ulaşmıştır. Kariyeri boyunca pek çok uluslararası sergiye katılan Komet, Paris, Viyana, Salzburg, Lozan ve Brüksel şehirlerinde de kişisel sergiler açmıştır. Eserleri özel koleksiyonların dışında Viyana Modern Sanatlar Müzesi, Paris Modern Sanatlar Müzesi ve İstanbul Modern gibi müzelerde yer almaktadır.

1903 yılında İstanbul’da doğdu. Mühendislik öğrenimi için Almanya’ya gitti. Resim çalışmalarına burada başladı. Fikret Mualla düzenli bir öğrenim yerine, içgüdülerinin serbest oluşumuna bıraktı kendini. İsviçre ve İtalya’da müzeleri dolaştı. 1939 yılında Paris’e yerleşti. Burada içki ve sinir bozukluğu yüzünden zaman zaman hastanelerde tedavi gördü. Trajik yaşamı ve bunalımlarıyla, resminin özgün-kişilikli yapısıyla çağdaş resim sanatımızın kapılarını batı dünyasına açmayı başarmış ve batılı kaynaklarda kendi adından söz ettirebilmiş ilk Türk sanatçısıdır. Genellikle renkli fon kağıtları üzerine guaj boya ile çizdiği resimlerinde, yeteneği erken yıllarda biçimlenmeye başlamış bir sanatçı olarak belirmiştir. Mualla, yaşamındaki savrukluk ve düzensizliğin aksine, resimlerinde konuya ve üsluba hakim bir tutum yansıtır. Paris’in eğlence yerleri, içki salonları, sokakta gezinen insanları, kafeleri sanatçının irili ufaklı resimlerinde renkli bir anlatımla sergilenir. 1967 yılında Paris’te vefat etmiştir. Uluslararası çeşitli müze ve özel koleksiyonlarda eserleri bulunmaktadır.

1906 yılında İstanbul’da doğdu. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü’nde İhsan Özsoy Atölyesi’nde öğrenim gördü. Avrupa bursu ile Paris’te Colorassi Akademisi’nde Marcel Gimond Atölyesi’nde bir yıl öğrenim gördü. 1992 yılında vefat etti. Türkiye’deki anıt-heykel geleneğinin öncülerinden biri olan Zühtü Müridoğlu, bu geleneği yansıtan bir dizi çalışmadan sonra, özellikle yaşamının son döneminde serbest formlar denemeye ve bu konuda genç kuşakların başlatmış olduğu yeni atılımlara uyum sağlayıcı çalışmalar yapmaya başladı. Heykel sanatını, çağdaş bir disiplin olarak yaygınlaştırıcı ve genç kuşaklara benimsetici çaba gösterenlerin öncüleri arasında yer alır.

Eyüp Rüştiyesi’nde okurken Şerif Renkgörür’den, Harita Mühendislik Mektebi’nde okurken Diyarbakırlı Tahsin Bey’den ders alan Doğançay, mektebin bitiminde İstiklal Savaşı’na katılarak vatan savunmasının bir parçası olmuştur. Topografya subayı olan Doğançay, Anadolu’nun tüm ücra köşelerini gezmiş ve buraların doğa görüntülerini resmini çizmiştir. Anadolu gezileri Doğançay’ın resimlerine ilham kaynağı olmuş ve doğayı “en büyük öğretmen” olarak atfetmiştir. Doğançay, birçok eserini açık havada gördüğü manzaraları resmederek üretmiştir.

Bir dönem Amerika’da bulunan Doğançay, buradaki sanat akımlarını yakından takip etmiş ve çalışmalarına bu sanat akımlarına göre yön vermiştir. Doğançay sanat yaşamı boyunca Devlet Resim Heykel Müzesi, Emekli Ressam Subaylar Derneği, Haritacı Subaylar Birliği, Güzel Sanatlar Birliği ve Türkiye Ressamlar Cemiyeti’nin düzenlediği sergilerde resimlerini izleyici ile buluşturmuştur. İlk dönem Cumhuriyet sanatçılarından olan ve özel koleksiyonlarda birçok önemli eseri bulunan Doğançay 1990 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.

Adil Doğançay, ağırlıklı olarak tuval üzerine yağlıboya çalışmış ve izlenimci üslupta eserler üretmiştir. Daha çok manzaralar, deniz peyzajları ve natürmortlar çizen Doğançay, ilk dönem eserlerinde detaya inerek realist bakış açısıyla resimler yapmıştır. Daha sonraki dönemlerinde empresyonist bir anlayış benimseyen Doğançay, yağlı boya tekniğiyle kır ve deniz manzaraları resimleri üretmiştir. Sanatçının bazı önemli eserleri; “Boğaz Manzarası”, “Değirmendere”, “Peyzaj” ve “Sahilde Tekneler”dir. Günümüzde Adil Doğançay ait yapıtların birçoğu oğlu ressam Burhan Doğançay tarafından 2004 yılında İstanbul’da kurulan Doğançay Müzesi’nde sergilenmektedir.

Türkiye’nin ilk kadın illüstratör ve ressamlarındandır. Önce Münih ve Berlin'de daha sonra Sanayi-i Nefise Mektebi'nde resim eğitimi gördü. Endüstri üretimini konu edinen ilk kadın ressamdır.

1898’de Kafkasya Nahcivan’da doğdu. Eğitimini Moskova Güzel Sanatlar Akademisi’nde tamamladı. Rahman Safief, Türkiye’ye geldikten sonra aldığı adıyla İbrahim Safi, Erivan Lisesi'nde öğrenimini sürdürürken resim öğretmeni Kolzska ve resim eğitimi görmüş akrabalarıyla çalışmıştır. Sanatçının ilk çalışmaları Rus ressam Repin'nin etkilerini taşır. I.Dünya Savaşı'nın başlamasıyla öğrenimi yarıda kalmış ve 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Kafkasya'da savaşan orduyla birlikte Türkiye'ye gelmiştir. 1918'de ailesiyle birlikte İstanbul'a yerleşen sanatçı sanat öğrenimini İstanbul’da Sanayi-i Nefise’de 1923’de tamamladı ancak atölyesinde çalıştığı Namık İsmail’in yanında 1930’a kadar etütlerini sürdürdü. 1924-1925 yıllarında Atatürk portreleri çizen sanatçı, ilk sergisini 1946’da İstanbul’da açtı. Güzel Sanatlar Birliği Sergilerine, çeşitli karma sergilere katıldı. 1955’ten sonra İsviçre, Münih, Köln, Frankfurt, Bonn, Viyana, Roma, Paris, Marsilya, Atina olmak üzere yurtdışında 10 yıl süreyle araştırmalar yaptı, sergiler düzenledi. Çok üreten bir sanatçı olarak tanındı. 1983'de İstanbul Odakule'de düzenlenen 100. sergisinin açılışından bir gün sonra öldü. Ölümünden kısa bir süre sonra aynı yerde adına bir retrospektif sergi düzenlendi. Hükümet tarafından Viyana ve Roma’ya gönderildi. Akademik kökenli Rus resminin bir ölçüde izlenimci paletle yumuşatılmış etkilerini yansıtan sanatı, peyzaj geleneği üzerine kurulur. İstanbul’un doğa ve tarih zenginliği, resimlerinde canlı ve ışıltılı renklerle yer alır. Resimlerinde renkçi bir anlayışla, işlek fırça vuruşları kullandı. Çallı kuşağının portre ölüdoğa/natürmort ve manzara geleneğine bağlı kaldı. Konuları arasında kırsal kesim ve kent görünümleri, günlük yaşam sahneleri, halktan özgün kişilerin tiplemeleri, folklorik düzenlemeler, belgesel, tarihsel nitelikli yapıların yanı sıra, değişik Avrupa kentleri İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir, Antalya, Kilyos gibi yörelerden sokak, cami, Kaleiçi evleri, çiçekli ve meyveli natürmortlar gibi zengin bir izlenim birikimi yer aldı.

Gençlik yıllarında Mühendishane-i Berr-i Hümayun’da veznedarlık yapmış, bir ara sarayla ithilafa düşerek yurtdışına gönderilmiş, bir süre yurtdışında kalmış ve çeşitli ülkelerde resimler yapmıştır. Hayatı büyük bir zorlukla ve mücadele içinde geçen sanatçı 1920’li yılların sonunda Fen Tatbikat Okulu’nda dahiliye memurluğu görevini yapmış, yaşamı boyunca iki kişisel, iki karma olmak üzere 4 sergi açmıştır.