MÜZELİK ESERLER MÜZAYEDESİ | 21

OSMANLI 18.YÜZYIL “SARAY İŞİ” SULTANİ TILSIMLI (ŞİFALI) GÖMLEK

18.Yüzyıl. Osmanlı. Saray işi. Sarayda hasta düşen şehzade ve sultanların şifa bulması için saray âlimi, saray müneccimi, saray terzisi ve saray nakkaşı tarafından özel olarak yapılmış. Aharlanmış kumaş üzerine ön ve arka yüzü ile kolları da dâhil simli cetveller ile kaytanlanmış “41” adet kartuş içerisine camilerde biriken “İS”lerden üretilmiş siyah mürekkep kullanılarak sülüs hat ile Besmele, Ayetel Kürsi, Fetih Suresi, Kuran-ı Kerim’den şifa ayetleri, Esma-ül Hüsna (Allah’ın 99 ismi), Kelime-i Tevhid ve Ashab-ı Kehf’in isimleri (Yemliha, Mekselina, Mislina, Mernuş, Debernuş, Şazenuş, Kefeştatayyuş ve köpekleri Kıtmir) yazılmıştır.

Eserde tercih edilen “41” sayısı tılsım amaçlıdır. “41” en büyük sayıdan bile 1 fazlaya işarettir. Çünkü 40 sayısı âdet ve geleneklerimizde ve özellikle dinimizde çoğunluğu bildiren işlerde asgari en büyük sayıyı temsil eder. İnanışa göre bazı sure ve dualar “41” kere okunursa çocuk hastalıklardan, beladan korunur, şifa bulur, gam, keder ve sıkıntı kalmaz, sihir ve büyü tesirsiz hale gelir, şeytandan korunulur ve peygamber gece rüyada görülür. Numerolojide ise “41” cennet kuvvetleri tarafından gönderilen mistik ve güçlü sayılardan biridir. Pozitif enerjiyi ve mücadeleyi temsil eder, size inanan cennetsel kuvvetler olduğu anlamına gelir.

Eser kruvaze biçiminde kapanan, kısa kollu, yuvarlak yakalı, içi astarlı ve etrafı yeşil fitilli olarak tasarlanmıştır. Tılsımlı / Şifalı gömlekler savaşta korunmak ve galip gelmek, hastalıkta şifa bulmak ve nazarlardan korunmak için Osmanlı sultanları ve şehzadeleri için sarayda üç, dört yıl gibi uzun bir çalışmanın eseri olarak âlim (üzerine yazılacak olan ayet ve duaların tespiti için), müneccim (başlamak için ayın eşref saatlerini ve uğurlu günleri tespit için), saray terzisi, tezhip ustası ve nakkaş tarafından hazırlanırdı. Sarayda bu gömlekler yedekleri ile birlikte yapılır ve sadece bir kere kullanılırdı. Fevkalade kondisyonu ile dikkat çeken eserde sadece bir kere kullanmış ve itina ile günümüze kadar saklanmıştır. Türk İslam Sanatı’nın müzelik eser statüsünde son derece önemli koleksiyonluk örneğidir.

Referans: Eserin muhtemelen aynı ellerden çıkmış tıpkı benzerleri (yedekler) “Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu” ve “Ekrem Ayverdi Koleksiyonu”nda bulunmaktadır. Eserin görseli “Sadberk Hanım Müzesi Kubbealtı H.A Koleksiyonu” adlı kitapta 34 no’lu eser olarak sayfa 70’de bulunmaktadır.

Ölçüler: 77 x 50 cm.

ATATÜRK’ÜN EŞİ LATİFE HANIM TARAFINDAN KADİFE ÜZERİNE GÜMÜŞ TEL İLE İŞLENMİŞ OSMANLI YASTIK YÜZÜ

Provenans: Latife Hanım Aile Koleksiyonu. Eser provenans mektubu ile birlikte teslim edilecektir.

Eserin provenans mektubunda; “Kadife üzerine gümüş tel işlemeli yastık yüzü, Uşşakizade Latife Hanım tarafından işlenerek kız kardeşi olan anneannem Vecihi İlmen’e, Atatürk ile boşanmasından sonra tedavi için gittiği Çekoslovakya’nın Tatra Kentinden döndüğü 1927 yılında hediye ettiği çiftten birincisidir. Mehmet Sadık Öke, 05/01/2019 İstanbul” yazmaktadır.

Referans: Aynı Koleksiyondan çıkmış Latife Hanım’a ait diğer eserler Rahmi M.Koç Müzesi Atatürk Bölümü’nde teşhir edilmektedir.

Ölçüler: 40 x 60 cm.